Zespół Interdyscyplinarny

Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy domowej.

Do realizacji zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej ustawodawca powołał organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego, na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej /Dz.U. z 2021r. poz.1249 ze zm./. Sprawy dotyczące trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy domowej reguluje uchwała Nr XXXIX/332/23 Rady Gminy Łukowica z dnia 28 września 2023r. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego ( Dz. Urz. Woj. Małopolskiego z dnia 17 października 2023r. poz. 6753 ) W dniu 29 listopada 2023r. Wójt Gminy Łukowica zarządzeniem Nr 180/23 powołał  w Łukowicy Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej. Od tego czasu działania na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej podejmuje się w ramach prac jednego Zespołu Interdyscyplinarnego.

W jego skład wchodzi 15 osób, są to:

1. Pani Barbara Hejmej – przedstawiciel Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łukowicy,
2. Pani Barbara Tobiasz - przedstawiciel Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łukowicy,
3. Pani Lidia Leśniak – przedstawiciel Gminnej Komisji Rozwiazywania Problemów Alkoholowych w Łukowicy,
4. Pani Lucyna Sowa – przedstawiciel oświaty Gminy Łukowica,
5. Pani Bożena Piskorska – przedstawiciel oświaty Gminy Łukowica,
6. Pan Marcin Stopka – przedstawiciel Komendy Powiatowej Policji w Limanowej,
7. Pani Małgorzata Dyrek – przedstawiciel Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Przyszowej,
8. Pani Justyna Śmierciak – przedstawiciel Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Łukowicy,
9. Pani Barbara Więcławek – przedstawiciel Stowarzyszenia Rodziców Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych „PROMYK” w Gostwicy,
10. Pani Monika Zoń – przedstawiciel Sądu Rejonowego w Limanowej.

Zadaniem Zespołu Interdyscyplinarnego w myśl przepisów ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, jest integrowanie i koordynowanie działań podmiotów oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej poprzez:

• diagnozowanie problemu przemocy domowej,
• podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą domową mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku,
• inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą domową,
• rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocyw środowisku lokalnym,
• inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc domową.

Obsługę organizacyjną Zespołu zapewnia Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Łukowicy.

 

Co należy rozumieć jako przemoc?

Przez przemoc domową należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszającą prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, należy przez to rozumieć: małżonka (także w przypadku gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione), wstępnych, zstępnych oraz ich małżonków rodzeństwo i ich małżonków, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia i jej małżonek oraz ich wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków, osoba pozostającą obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu, małoletnich, osoba pozostająca obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania oraz innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażając te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Czym jest procedura „Niebieskie Karty”?

Jest to narzędzie do zatrzymania przemocy domowej.

„Niebieskie Karty” to procedura interwencji wobec przemocy domowej, która składa się z odpowiedniej dokumentacji i sposobu postępowania w przypadku stwierdzenia bądź podejrzenia występowania przemocy. Do najważniejszych uregulowań prawnych w zakresie procedury należą: ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. 2021r. poz. 1249) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2023r. poz. 1245).

Procedura obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy domowej. Po uzyskaniu informacji od świadków przemocy, osób doznających przemocy lub na skutek zauważenia niepokojących sygnałów podczas kontaktu z rodziną – przedstawiciele wymienionych instytucji uruchamiają procedurę „Niebieskie Karty”.

Uwaga: Zgodnie z art. 9d ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej - podjęcie decyzji o wszczęciu procedury „Niebieskie Karty” nie wymaga zgody osoby doznającej przemocy domowej ani osoby stosującej przemoc.

Głównym celem procedury „Niebieskie Karty" jest rozpoznawanie przemocy i usprawnienie pomocy oferowanej przez przedstawicieli różnych służb w środowisku lokalnym, ale też tworzenie warunków do systemowego, interdyscyplinarnego modelu pracy z rodziną. Podstawą skuteczności procedury i oferowanej pomocy jest współpraca przedstawicieli różnych służb stykających się z ofiarami lub sprawcami przemocy domowej.

1. Uruchomienie procedury „Niebieskiej Karty”

Procedurę wszczyna się poprzez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” przez przedstawiciela jednej z wyżej wymienionych instytucji. Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” przekazuje się go niezwłocznie do Zespołu Interdyscyplinarnego, nie później jednak niż w terminie 5 dni roboczych od wszczęcia procedury.

1. Zawiadomienie Zespołu Interdyscyplinarnego o nowo wszczętej procedurze „Niebieskie Karty”

Zespół Interdyscyplinarny to podmiot, w którego skład wchodzą specjaliści zajmujący się przeciwdziałaniem przemocy domowej.

Zespół Interdyscyplinarny tworzy grupy diagnostyczno-pomocowe.

Formularz „Niebieska Karta – A” niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia jego otrzymania, jest przekazywany grupie diagnostyczno-pomocowej. Pierwsze posiedzenie grupy diagnostyczno-pomocowej odbywa się niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania formularza „Niebieska Karta- A”. Grupa na podstawie informacji zawartych w formularzu dokonuje diagnozy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej oraz podejmuje stosowne działania.

Grupę diagnostyczno-pomocową tworzą:

• pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, do którego w szczególności należy praca z osobą doznająca przemocy domowej,
• funkcjonariusz Policji, do którego w szczególności należy praca z osobą stosującą przemoc domowąoraz przedstawiciele gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, żandarmerii wojskowej, oświaty, ochrony zdrowia, jak również kuratorzy sądowi oraz przedstawiciele innych podmiotów, innymi słowy specjaliści w dziedzinie przeciwdziałania przemocy domowej powołani przez Zespół Interdyscyplinarny do bezpośredniego kontaktu z rodziną.

Zadaniem grupy diagnostyczno-pomocowej jest:

• opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy domowej,
• monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy,
• dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz weryfikacja efektów tych działań.

III. Czynności wykonywane przez członków grupy diagnostyczno-pomocowej
w ramach procedury „Niebieskiej Karty” to:

• zapraszanie osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą domową,
  na posiedzenie grupy diagnostyczno-pomocowej celem weryfikacji aktualnej sytuacji w rodzinie. Niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą, nie wstrzymuje prac grupy diagnostyczno-pomocowej,
• dokonywanie pogłębionej analizy sytuacji rodziny, ustalanie indywidualnego planu pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą domową w zakresie działania wszystkich podmiotów, realizujących procedurę „Niebieskie Karty” i wypełnienie formularza „Niebieska Karta – C”, który stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia. Indywidualny plan pomocy obejmuje ogół działań podejmowanych przez osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą domową, oraz podmioty realizujące procedurę „Niebieskie Karty”, w celu poprawy sytuacji życiowej tej osoby oraz jej rodziny. Plan ten może zakładać np. pomoc materialną, finansową, pomoc psychologiczną lub inne potrzebne działania. Może także ulegać zmianom w zależności od potrzeb i sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą domową, w szczególności w sytuacji stwierdzenia nowego zdarzenia stosowania przemocy domowej w trakcie działań dokonywanych przez grupę diagnostyczno-pomocową,
• ustalenie częstotliwości wizyt funkcjonariusza Policji w środowisku objętym procedurą w celu monitorowania stanu bezpieczeństwa osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą domową,
• wzywanie osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc domową, na spotkanie grupy diagnostyczno-pomocowej. Podczas rozmowy członkowie grupy wyjaśnią jej,  że to co robi jest przemocą i że musi zmienić swoje zachowanie. Osoba dowie się, że przemoc jest łamaniem prawa i jeżeli nie zmieni swojego postępowania, to może ponieść konsekwencje prawne. Członkowie grupy diagnostyczno-pomocowej zaproponują osobie stosującej przemoc miejsca, do których może udać się po pomoc, aby zmienić swoje zachowanie. Grupa diagnostyczno-pomocowa nie tylko rozmawia, ale też sprawdza czy przemoc ustała i czy członkowie rodziny są bezpieczni,
• w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc domową, następuje wypełnienie formularza „Niebieska Karta – D”, który stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia,
• uruchamianie działań prawnych wobec osoby stosującej przemoc w przypadku braku zmiany jej postępowania względem członków rodziny,
• kierowanie osoby wobec, której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc domową, do Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w związku z nadużywaniem przez nią alkoholu.
• Wnioskowanie do Zespołu o skierowanie osoby wobec, której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc domową, do uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym dla osób stosujących przemoc domową oraz programu psychologiczno-terapeutycznego dla osób stosujących przemoc domową.

Wszystkie działania, podejmowane w związku z realizacją procedury „Niebieskie Karty” są dokumentowane. Zastosowanie procedury i wypełnianie dokumentacji pozwala prowadzącym trzymać się odpowiedniego trybu postępowania i zmniejsza ryzyko ulegania manipulacji. Poza tym, sprawca otrzymuje informację, że przemoc domowa jest przestępstwem i nie pozostanie bezkarny.
W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa dokumenty są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego (Policji, Prokuratury).

Każdy kontakt z osobami doświadczającymi przemocy powinien być okazją do motywowania
ich do podjęcia działań służących przerwaniu przemocy oraz ochronie ich samych i dzieci. Warto pamiętać, że nikt nie jest w stanie być z ofiarami przez cały czas i w każdym momencie. Dlatego praca osób pomagających powinna iść w kierunku wspierania, wzmacniania i zachęcania do odbudowania poczucia własnej mocy i sprawczości oraz umiejętności radzenia sobie w sytuacji zagrożenia. Ważnym elementem procesu pomagania jest też budowanie sieci wsparcia społecznego w najbliższym otoczeniu ofiar. Zastosowanie procedury „Niebieskie Karty" zachęca nie tylko osoby pokrzywdzone do poszukiwania możliwości poradzenia sobie z przemocą, ale także osoby pomagające do poszukiwania wspólnie z ofiarami najlepszego rozwiązania, uwzględniania wszelkich możliwości pomocy oraz monitorowania przebiegu procesu pomagania.

Grupa diagnostyczno-pomocowa sprawdza poprzez wizyty i rozmowy, czy przemoc w rodzinie ustała, monitoruje sytuację osób doznających przemocy domowej, a także zagrożonych wystąpieniem przemocy domowej, w tym również po zakończeniu procedury „Niebieskie Karty”.

Powyższe działania trwają tak długo, aż przemoc ustanie lub zostanie zatrzymana.

1. Zakończenie procedury „Niebieskie Karty”

Zakończenie procedury zgodnie z art. 9h ust 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, następuje w przypadku:

• ustania przemocy domowej i uzasadnionego przypuszczenia, że zaprzestano dalszego stosowania przemocy domowej,
• rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.

Po zakończeniu procedury „Niebieskie Karty” grupa diagnostyczno-pomocowa podejmuje
9 miesięczne działania monitorujące zgodnie z  art. 9h ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej.